ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား၏အေျခအေနကိုသံုးသပ္တင္ျပျခင္း

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား၏အေျခအေနကိုသံုးသပ္တင္ျပျခင္း

ရခိုင္ျပည္ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ပတ္ဝန္းက်င္ရွိ ေရွးေဟာင္းဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ မူလေၾကးသြန္းဆင္းတုေတာ္မ်ားအား ေက်ာက္ညိဳ ( သုိ႔မဟုတ္ ) သဲေက်ာက္ဘုရားဆင္းတုေတာ္မ်ားျဖင့္ အစားထုိးသည္ကို အမ်ားအျပားေတြ႔လာရပါသည္ ။ ကြယ္လြန္သူ ရခိုင္ - ျမန္မာပ႑ိတ္ ဦးဦးသာထြန္းက ရခိုင္ျပည္ကို အဂၤလိပ္မ်ားက သိမ္းယူေသာအခါ ရႏုိင္သမွ်ေသာ ေၾကးသြန္းဆင္းတုေတာ္မ်ားကို အိႏၵိယႏိုင္ငံသုိ႔ ပင့့္ေဆာင္ယူေဆာင္သြားၾကသည္မ်ားတြင္ အစားထုိးျခင္းမ်ားျဖစ္သည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္ ။ သို႔ေသာ္ ဤဘုရား ဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ ယေန႔အခ်ိန္အခါ၌ ေျမာက္ဦးေခတ္ ( Meditation Mood ) တရားထိုင္မႈ ပံုစံမ်ိဳးမဟုတ္ ေတာ့ဘဲ ၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ မ်က္လံုးေတာ္မ်ား ဖြင့္လွ်က္ရွိေနရံုသာမက ျပဴးက်ယ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါေတာ့သည္ ။
(Meditation Mood ) တရားထုိင္သည့္ပံုစံျဖစ္ေသာ မ်က္လႊာေအာက္ခ်ပံုစံမ်ားကို ျပဳျပင္ထားလွ်က္ ရွိေၾကာင္း ဝမ္းနည္းဖြယ္ရာျဖစ္ပါသည္ ။ ေနာက္တစ္ခ်က္မွာ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားအနက္ စႏၵမုနိဆင္းတုေတာ္ ၊ မဟာက်န္ဆင္းတုေတာ္ ( ေမာင္ေတာ ) ၊ မဟာက်န္ဆင္းတုေတာ္ ( စစ္ေတြ ) ၊ မဟာက်န္ဆင္းတုေတာ္ ( ေညာင္ပင္လယ္ ၊ ေျမာက္ဦး ) ႏွင့္ မင္းရင္ျဖဴမင္းႀကီး၏ မဟာက်န္ဆင္းတုေတာ္ ( စစ္ေတြ ) မွလြဲ၍ က်န္ ဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ ဘိုးေတာ္ ဦးဝိုင္းလက္လက္ ျမန္မာျပည္သို႔ ပင့္ေဆာင္သြားျခင္းခံရပါသည္ ။
ယခု ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအရပ္ရပ္၌ ကိန္းဝပ္လ်က္ရွိေသာ ဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ
(၁) မဟာျမတ္မုနိ မႏၲေလးၿမိဳ႕
(၂) လာဘမုနိ ခ်မ္းသာႀကီးေက်ာင္းတုိက္ ၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕
(၃) ရွင္ေက်ာ္မုနိ ေရႊနတ္ေတာင္ ၊ ေရႊေတာင္ၿမိဳ႕ ၊ ျပည္ခရိုင္
(၄) မာန္ေအာင္ျမင္မုနိ ဇလြန္ၿမိဳ႕ ၊ ဟသၤာတခရုိင္ ။
(၅) ပံုစံေတာ္ဘုရားဆင္းတုေတာ္ ဘုတ္ေခ်ာင္းရြာ ၊ ဟသၤာတခရုိင္ ။
(၆) ဒသရာဇာမင္းဘိသိက္ခံဆင္းတု ဆရာစံလမ္း ၊ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျဖစ္ပါသည္ ။
အလားတူ မ်က္လံုးဖြင့္လွစ္အစားထုိးခံထားရေသာ ဆင္းတုေတာ္တစ္ဆူမွာ ေက်ာက္တစ္လံုးတည္းကုိ ထုဆစ္၍ ကုန္းျမင့္တြင္ကိန္းဝပ္သည့့္ ေဝသာလီဘုရားႀကီးျဖစ္ပါသည္ ။ အလြန္တရာမွ ႏွေျမာစရာေကာင္းလွပါ သည္ ။ ဤသို႔ျဖစ္ရသည္မွာ စစ္ႀကီးမ်ား၏ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္ ။ သင္ခန္းစာယူသင့္ၾကၿပီးလွ်င္ ေနာင္ အလားတူမျပဳလုပ္မိၾကရန္ ရဟန္းရွင္လူအားလံုးက သတိျပဳသင္ပါသည္ ။ ၿပိဳက်ပ်က္စီးေနသည့္ ေစတီမ်ားမွထြက္ေပၚလာေသာ ဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါက တရားထိုင္ေနေသာ ပံုစံကို ေတြ႔ရမည္ျဖစ္သည္ ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ လက္ေကာက္ေစ်းဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ကိန္းဝပ္လွ်က္ရွိသည့္ ေၾကးသြန္းဆင္းတုေတာ္မွာ တရားထုိင္ေနပံု ပံုစံအမွန္ကို ေဖာ္ျပေနသည့္ ဆင္းတုေတာ္ျမတ္ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပ လုိပါသည္ ။ ဤဆင္းတုေတာ္တို႔မွာ မူလေျမာက္ဦးေခတ္ ဆင္းတုေတာ္ျမတ္မ်ား ( Iconography ) အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္ ။

မဟာမုနိသိမ္ေတာ္ႏွင့္ တန္ေဆာင္ျပသာဒ္ေတာ္

After casting Mahamuni, King Canda Thuriya cast two other images from the same stock of noble metal. Afterwards 33 smaller likeness of the Mahamuni and countless Mahagyan (Lit – Left – over) images were also cast by the king.

King Naradhipati had the Yettara bell cast and placed in the platform of Mahamuni shrine in 1734. The magical formula and numbered squares make it the rarest of its kind in the word. The bell inscriptions on Pali, Arakanese (Rakhine) and Sanskrit were used to ward off and work magical spells upon any invading troops. Details of the procedure were inscribed on the bell. This bell was lost in 1950 and never recovered.

Until 1785 when the Great Images was carried off to Amarapura the holy precincts were ever bustling with pilgrims and monastic schools activities.

ဤသိမ္ေတာ္ႏွင့္တန္ေဆာင္းသည္ ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ မၾကာခဏ မီးေလာင္မႈရွိခဲ့ပါသည္ ။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဘုန္းတန္ခိုးႀကီးမားသည့္ မင္းျမတ္မ်ားက ျပန္လည္ျပဳျပင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရပါသည္ ။ ေနာက္ဆံုုးျဖစ္ေသာ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ေၾကးနီျပားျဖင့္ မိုးထားခဲ့ေၾကာင္း အဆုိရွိပါသည္ ။ မဟာမုနိ ဆင္းတုေတာ္ကို ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္းက ပင့္ေဆာင္ယူသြားခဲ့သည့္ေနာက္ပိုင္းမွ ယခုအခ်ိန္ထိ ကိန္းဝပ္ေနေသာ ဆင္းတုေတာ္ကို ေက်ာက္ေတာ္မဟာမုနိ ဟု ေခၚဆိုၾကပါသည္ ။ ဤဆင္းတုေတာ္မွာ ေက်ာက္ညိဳျဖင့္ ထုဆစ္ထားေသာ ဆင္းတုေတာ္ျဖစ္ၿပီး ေရႊခ်ထားသျဖင့္ သပၸါယ္စြာေတြ႔ရပါသည္ ။ ေနာက္ဆင္းတုေတာ္ တစ္ဆူမွာ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ သူေ႒းႀကီးရဲေက်ာ္သူ လွဴဒါန္းထားေသာ မဟာမုနိေတာ္၏ ( Replica ) ေၾကးဆင္းတုေတာ္ ပံုတူျဖစ္ပါသည္ ။

ေက်ာက္ေတာ္မဟာမုနိဆင္းတုေတာ္၏ အရံေက်ာက္ဆင္းတုေတာ္ႏွစ္ဆူမွာ ရွင္သာရိပုတၱရာႏွင့္ ရွင္ေမာဂၢလႅာန္ (လက္ဝဲရံ လက္ယာရံ) ဆင္းတုေတာ္ပံုတူမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ မဟာမုနိပံုေတာ္ကို ေက်ာက္ေတာ္ ၿမိဳ႕နယ္ရွိ မဟာမုနိဂူေက်ာင္းအတြင္း ကိန္းဝပ္ေတာ္မူေနေသာ ဆင္းတုေတာ္မ်ားႏွင့္အတူ မဟာမုနိသိမ္ေတာ္သို႔ ပင့္ေဆာင္၍ ဆက္လက္ကိုးကြယ္ၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္ ။

ရခိုင္တြင္ ကိန္းဝပ္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားႏွင့္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈပစၥည္းမ်ားမွာ သဘာဝေဘးဒဏ္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း ၊ ထိန္းသိမ္းမႈအားနည္းခ်က္တို႔ေၾကာင့္လည္းေကာင္း ၊ ယေန႔ထိတုိင္ ပ်က္စီးၿမဲ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးလ်က္ ရွိသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္ ။ ဥပမာေျပာရလွ်င္ ရခိုင္ျပည္စစ္ေတြၿမိဳ႕ ပိြဳင့္ ေလညႇင္းခံ အပန္းေျဖစခန္းေနရာတြင္ အဂၤလိပ္ေခတ္ကပင္ အမ်ားျပည္သူသုိ႔ ျပသထားသည့္ အေျမာက္ႀကီး (၂) လက္မွာ ယေန႔အခါတြင္ (၁) လက္ကိုသာ ေတြ႔ရပါေတာ့သည္ ။ ( The Golden Mraul U, Ancient Capital of Rakhine စာမ်က္ႏွာ ၁၈၁ ကိုရႈ )

ေနာက္ထပ္တင္ျပရလွ်င္ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈေရွးေဟာင္းတူးေဖာ္မႈ (Excavation) လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည့္ ေဝသာလီေကာင္းကင္ေျမပံုေနရာႏွင့္ ဓညဝတီေကာင္းကင္ေျမပံုေနရာတုိ႔ကို တူးေဖာ္ရာ၌ ရရွိေသာ ရလာဒ္အေသးစိတ္ကို ျပည္သူမ်ား ယေန႔တုိင္သိခြင့္မရရွိေသးပါ ။ ရခိုင္တို႔ယဥ္ေက်းမႈဘ႑ာတိုက္ျဖစ္သည့္ သွ်စ္ေသာင္းပုထုိးေတာ္ႀကီးကို ျပဳျပင္ခဲ့ပါေသးသည္ ။ ဤသည္ကိုလည္း ျပည္သူမ်ားကို အသိေပးျခင္းမရွိခဲ့ပါ ။ ယခုအခါ သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ ဝင္ဝမုခ္ဝႀကီးကိုလည္း ျပင္ဆင္ထားလ်က္ရွိရာ ေရွးေဟာင္းပံုစံမ်ား ပ်က္စီးဆံုးရႈံးသြားရၿပီျဖစ္သျဖင့္ ႏုိင္ငံျခားဧည့္သည္မ်ား ၊ သုေတသီမ်ား လာေရာက္မႈနည္းပါးသြားသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္ ။ ၎အျပင္ ဒုကၠန္သိမ္ ၊ ရတနာပံု အစရွိသည့္ ေစတီပုထိုးမ်ားကိုလည္း ျပဳျပင္ထားရာ မူလပံုစံ ပ်က္ျပားသြားရပါသည္ ။ ဤသည္မွာလည္း ရခိုင္တို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈဆံုးရႈံးရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္သူမ်ာ း အေနျဖင့္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မ်ား ရည္ရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရးအတြက္ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ အတူ ပူးေပါင္း ထိန္းသိမ္းရန္လိုအပ္ေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပလိုပါသည္ ။-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ( ဦးေရႊဇံ ) --------------------------

ရခုိင္ျပည္ေတာ္လွန္ေရး ............(ဓညစံ).......

ရခုိင္ျပည္ေတာ္လွန္ေရး
............(ဓညစံ).......

၁၆ ၾကိမ္ေျမာက္ ေတာ္လွန္ေရးေန႔ၾကီး အတြက္ ျပည္ေထာင္စုတစ္၀ွမ္းလုံး သတိရၾကရန္ျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးကုိ သရုပ္ ေဖာ္ရာတြင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားတုိ႔၏ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကပုံကုိ သီးသီးျခားျခား ေဖာျ္ပခဲ့လွွ်င္ အခ်ိဳ႔ခ်ိဳ႔ေသာ ပုဂၢိိဳလ္မ်ားအျမင္က်ဥ္းသည္။ အမ်ိဳးသားေရးဆန္သည္ဟု စြပ္စြဲၾကမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေတာ္လွန္္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ရခိုင္အမ်ိဳးသားတုိ႔ သက္စြန္႔ၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပုံကုိ ေဖာ္မျပလ်ွင္ မျဖစ္ဟု စိတ္ထားျမင့္ျမတ္ေသာ ျမန္္မာအမ်ိဳးသား မ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ထင္ျမင္ၾကမည္ မလြဲေပ၊

ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား

ျမန္မာရာဇ၀င္တြင္ ေတာ္လွန္္ၾကသည့္ ဗမာ့မ်ိဳးခ်စ္တုိ႔ကဲ႔သုိ႔ ရခိုင္ရာဇ၀င္တြင္လည့္ မိမိတိုင္းျပည္ႏွင့္ မိမိတို႔အမ်ိဳးအတြက္ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဘုရင္မင္းဘာၾကီး၊ မဟာပညာေတာ္တို႔၏ စြမ္းရည္သတၱိမွာ အေနာက္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၁၂ ျမိဳ႔ကုိ စုိးပုိင္လာေသာ သူရတန္ဘုရင္အား ေတာ္လွန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုနည္းအတူ ဘုရင့္ေနာင္ တပင္ေရြွထီးတို႔ ရခိုင္ျပည္သို႔ က်ဴးေက်ာ္ခဲ႔စဥ္ကလည္း မင္းဘာၾကီး၊ မင္းဖေလာင္းႏွင့္ အေပါင္းအပါ မဟာပညာေက်ာ္တို႔ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ရခုိင္ေရတပ္သားတုိ႔စြမ္းရည္

ေပၚတူဂီ နယ္ခ်ဲ႔သမားတုိ႔သည္ ရခုိင္နယ္သို႔ က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္ခဲ့ၾကစဥ္က ရခုိင္ေရတပ္သားမ်ားသည္ အဆိုေပၚတူဂီတုိ႔အား သူရဲေကာင္းပီပီ တြန္းလွန္ခဲ့ၾကပါသည္၊၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ မ်က္ေတာင္ရွည္၊ လက္ရုံးေပၚ၊ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၊ ငေပၚလုံး၊ ငခြက္ေပါက္၊ ကြ်ဲတေကာင္ႏိုင္ စေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားအျဖစ္ မွတ္တမ္းမ်ား အထင္အရွား ရွိေနပါသည္၊၊ ဤပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ မဟာလူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ ျဖစ္ေသာ ဖိႏွိပ္က်ဴးေက်ာ္ျခင္းကုိ ေခ်မွဳန္းတြန္းလွန္ခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။

အဂၤလိပ္ကိုေတာ္လွန္ခဲ့ပံု

ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႔သမားတုိ႔ အိႏၵိယမွ ရခိုင္သုိ႔ ခ်ီတက္တုိက္ခိုက္ခဲ့စဥ္က ရခိုင္သူရဲေကာင္းတုိ႔ အေနျဖင့္ အေနျဖင့္ ေဒး၀န္းၾကီးေအာင္ေက်ာ္ရွီ၊ မင္းသားၾကီး ဦးေရြွဗန္းတုိ႔၏ ေတာ္လွန္ခဲ့ပုံတုိ႔သည္ ရာဇ၀င္မွတ္္တမ္း ေနာင္လာေနာင္သားတုိ႔ အမွတ္တရ ျဖစ္ေစျခင္းငွာ ၄င္းတုိ႔ လက္ေမာင္းမွ ထိုးဆြရရွိေသာ ေသြးမ်ားျဖင့္ စာတမ္းၾကီးမ်ား ေရးထိုးေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။မင္းေလာင္း၊ မင္းေဖာ္ေအာင္၊ ဦးေလာဘတုိ႔၏ ျမင္႔ျမတ္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးစိတ္ဓာတ္မ်ားသည္ ယေန႔တိုုင္ ရခိုင္နယ္ဘက္၌ ေျပာမဆုံးႏိုင္ေအာင္ ရွိၾကသည္မဟုတ္ပါလား။ အဂၤလိပ္ကုိ ေတာ္လွန္ခဲ့သူ ရခိုင္ႏွင့္ဗမာ အင္အားခ်င္း မမွ်၍ ျဗိတိသ်ွ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ ကၽြန္သေပါက္ ဘ၀ေရာက္ခဲ့စဥ္က အဂၤလိပ္တုိ႔၏ အျပဳအမွဳကုိ ဘယ္လုိနည္းျဖင့္ ေတာ္လွန္ရပါမည္နည္း ဟူေသာ အဓိိဌာန္ျဖင့္ ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႔ကို စတင္၍ ေတာ္္လွန္ခဲ့သူ စစ္ေတြျမိဳ႔ ရူပရပ္မွ ဦးဥတၱမပင္ျဖစ္၍ ေတာ္လွန္ေရးမွတ္တမ္း ရာဇ၀င္ကုိ ေရးၾကသည့္အခါ ဦးဥတၱမပင္ျဖစ္၍ ဦးဥတၱမလုိ ပုဂၢိဳလ္မပါရွိ၊ မထည့္သြင္းက မျဖစ္ႏိုင္မဟုတ္ပါလား၊၊

သိၾကေသးရဲ႔လား

ဆရာဦးေအာင္ထြန္းဦး၊ ဦးပညာသီဟ၊ ဦးစႏၵာ၊ ဒို႔လက္ရုံး။ ဦးစံေရြွ၊ ဦးဘစံ၊ ဦးညိဳထြန္း၊ ဦးေက်ာ္ျမ၊ ဘုံေပါက္သာေက်ာ္တုိ႔အေနျဖင့္ ဗမာ့ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ သခင္ေလးေမာင္၊ သခင္ျမ၊ သခင္စိုးတို႔ ႏွင့္ ပူးတြဲ၍ ေတာ္လွန္ခဲ႔ၾကသည္မွာ ခပ္ႏုႏုခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ျဖစ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ၁၃၀၀ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေတာ္ပုံတြင္ ရခိုင္ေက်ာင္းသားမ်ားေရွးတန္းမွ ေခါင္းေဆာင္၍ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကကုိ ကြယ္လြန္သူဗိ္ုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း အသိပင္ျဖစ္ပါသည္။ အဂၤလိပ္တုိ႔ ၾသဇာလြွမ္းမိုုး စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္အခ်ိန္ အဂၤလိပ္ကိုေမာင္းထုတ္ရန္ ေတာ္လွန္သည့္အခန္းတြင္ ရခိုင္ျပည္မွ ေတာ္လွန္ေရးပုဂၢိဳလ္တို႔ မပါလ်ွင္ မျပီးဟု ဆိုလင့္ကစား ယေန႔အဖို႔ ဤပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ သတိရၾကမည္ကားမလြဲေခ်၊ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္းက တက္ဘုန္းႀကီးသိန္းေဖ (ယေန႔သိန္းေဖျမင့္) ၊ သခင္စိုး ၊ ဗိုလ္တင္ေရႊ ၊ ဗိုလ္တင္ျမင့္ ၊ အဂၤလိပ္ကိုခံခ်ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ပက္သက္၍ စစ္ေတြခရိုင္ မင္းျပားၿမိဳ႕ အေနာက္ဖက္ထီးနန္းတြင္ အထပ္ထပ္ေဆြးေႏြးလ်က္ ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ စီမံကိန္းခ်ခဲ့ၾက ျခင္းျဖစ္သည္ ။

မေမ့အပ္ေသာ သာဓက

ျမန္မာႏွင့္ရခိုင္မင္းတို႔ မလိမ့္တပတ္ႏွင့္ အပိုင္စီးေသာ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္တို႔၏ေဘးရန္ကို မည္သို႔ေတာ္လွန္ရမည္ဟု ႀကိဳးပမ္းရာ၌ ေတာ္လွန္ေရးအစ ရခိုင္ျပည္ကပင္ျဖစ္ပါသည္ ။ တက္ဘုန္းႀကီးသိန္းေဖျမင့္ ၊ ဗိုလ္တင္ေရႊတို႔အား ကုလားတန္ျမစ္ရိုးတစ္ေလွ်ာက္မွေဆာင္ၾကဥ္း၍ ပို႔လိုက္သူမ်ားမွာ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား၏ သက္စြန္႔ႀကိဳးပမ္းမွျဖစ္ေၾကာင္း မေမ႔အပ္ေသာ သာဓကတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္ ။

အဂၤလိပ္တပ္ ၁၃၆

အဂၤလိပ္တပ္ မဟာ အမွတ္ ၁၃၆ ႏွင့္ဆက္သြယ္၍ ပ်ားတဲစခန္း ၊ ေမာင္းဆြဲစခန္း ၊ ရုပ္ဝစခန္းမ်ားသည္ကား ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား၏ အေျခခံစခန္းမ်ားႏွင့္ စစ္သင္တန္းတက္ရန္ စခန္းမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္ ။ ရခိုင္လူငယ္မ်ားအား အဂၤလိပ္နယ္ပယ္အတြင္းသို႔ ကုလားတန္ျမစ္မွ ပုန္းလွ်ိဳကြယ္ဝွက္ ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့ၾကသည္။

ေလထီးအစ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးက

၁၉၄၄ ခုႏွစ္အလယ္ေလာက္က ဂ်ပန္ကို စတင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ပက္သက္၍ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ေလထီးျဖင့္ ဆင္းလာခဲ့ၾကသူမ်ားမွာ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတာ္လွန္ေရးသမားတို႔သာလွ်င္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆုိႏိုင္က ဆုိႏိုင္သည္။ ဗိုလ္ညိဳထြန္း ၊ ဗိုလ္ႀကီးၾကာလွေအာင္ ၊ ဗိုလ္ထိပ္တင္ေမာင္ ၊ ဗိုလ္ေအာင္ထူး ၊ ဗိုလ္စံသာေက်ာ္ ၊ ဗိုလ္ေစာဦး ၊ ဗုိလ္သာေက်ာ္ အစရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ဦးပညာသီဟ ၊ ဦးစိႏၲာ ၊ ဦးေက်ာ္ျမ ၊ ဦးဘစံ ၊ ဦးေမာင္နီ ၊ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္ ၊ ဦးထြန္းမင္း ၊ ဦးထြန္းလွိဳင္တို႔၏ ႀကိဳးပမ္းမႈ ၊ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတုိ႔တြင္ ေရွ႕တန္းမွ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္ ။ အဂၤလိပ္တပ္ဖြဲ႔အမွတ္ ၁၃၆ ကရူးကပၸတိန္ေတာႏွင့္ ျခေသၤ့အမည္ခံ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ႀကိဳးႀကိဳးစားစား ပူးတြဲ၍ ဂ်ပန္အား ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည္။ အေသးစိတ္ရာဇဝင္ေရးမည္ဆုိလွ်င္ အခ်ဳပ္အခ်ာအားဏာပိုင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး အသက္မေသသေရြ႕က်န္ရွိေနၾကေသာ အဆိုပါပုဂၢိဳလ္တုိ႔၏ အေမြ အႏွစ္ ပါဝင္ပါသည္ဟု ဆိုခဲ့ ေျပာခဲ့ေသာ္ မည္သူမွ ေမ့ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု မထင္ေပ ။ ျပည္ေထာင္စုႀကီး တည္ၿမဲေရး ၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ျပင္းျပေရးတုိ႔တြင္ က်ပ္ျပည့္တင္းျပည့္ရွိၾကေသာ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္တို႔အား ဤေန႔ဤအခါတြင္ မေမ့အပ္ေၾကာင္း ဤသတင္းစာမွ ေရးျခင္းျပဳလုိက္ပါသတည္း ။

ဓညစံ

မွတ္ခ်က္ ။ ။ အမ်ိဳးသားသတင္းစာ ၁၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ( ၁၉၆၁ မတ္လ ၂၇ ရက္ထုတ္၌ စစ္ေတြေမာင္အမည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပဖူးပါသည္ )

ပညာ့ တန္ဖိုး

ပညာ့ တန္ဖိုး

-----------------------------------------------

တရက္နိမာ စက္႐ုံမွဴးတေယာက္စြာ သူ႔စက္႐ုံ ဘြိဳင္လာ

အိုး(ရီႏြီးငြိေပါင္းအိုး)ပ်က္လားလို႔ ဘြိဳင္လာကြၽမ္းက်င္

ပညာသွ်င္တေယာက္ကို ဖုန္းဆက္ပ်ာ ေခၚလိုက္ေတ။

မၾကာခင္ ပညာသွ်င္ေရာက္လာၿပီးေက စက္႐ုံမွဴးနန္႔
တတူ ဘြိဳင္လာအိုးကို လားၾကည့္ကတ္ေတ။ ဘြိဳင္လာ
အိုးဟိေရနီရာကိုေရာက္စြာနန္႔ ပညာသွ်င္စြာ သူ႔ပစၥည္း
ကိရိယာတိထည့္ေရ ေသတၱာေခ်ထဲက တူေခ်တလက္ကို
ထုတ္ပနာ ဘြိဳင္လာေဘးဖက္ နီရာတိကို ေလး၊ငါးခ်ိန္း
ေခါက္ၾကည့္လိုက္ေတ။ျပီးစြာနန္႔ စက္႐ုံမွဴးကို ေျပာလိုက္
ေတ "ေဒနီရာမာ အေပါက္တခု ဟိနီေရ၊ အေပါက္က
လီတိ စိမ့္ထြက္ေတ။ ဖာလိုက္ေက ေကာင္းလားဖို႔စြာရာ"
လို႔...။

စက္႐ုံမွဴးကေလ့ ဘြိဳင္လာအျပစ္ကို လြယ္လြယ္ကူကူ
႐ွာတိြၿပီးေက ခက္ခက္ခဲခဲျပဳပ်င္စရာ မလိုေရအတြက္
အင္တန္ ဝမ္းသာလားေရ။ သူက မိန္းလိုက္ေတ"ဆရာ!
ေဒ စစ္ေဆးခအတြက္ ဇာေလာက္က်ပါေရေလး" လို႔။
ပညာသွ်င္က ေဒၚလာ(၅၀၀)က်ေရ လို႔ ေျပာလိုက္ေတ။
စက္႐ုံမွဴးက အံ့ေလ့ အံ့ၾသ၊ ေဒါသေလ့ ထြက္လားေရ။
ယင္းနန္႔ ေျပာလိုက္ေတ "အူး.... ဆရာေလ၊ တူေခ်နန္႔
ေလး၊ငါးခ်ိန္း ေခါက္ၾကည့္စြာကိုပင္ ေဒၚလာ(၅၀၀)ထိ
ေတာင္းစြာက မလြန္လြန္းပါလားေယ".. လို႔။

ပညာသွ်င္က အီးအီးေဆးေဆး အဂုပိုင္ ျပန္ေျပာလိုက္
ေတ။ "ဟုတ္ပါေရ။ တူေခါက္ခက ေဒၚလာ(၂၀)တည္း
ရာ က်စြာပါ။ က်န္ေရ ေဒၚလာ(၄၈၀)က ဇာနီရာမာ
တူေခါက္ရဖို႔ေလး ဆိုစြာကို သိေအာင္ ေလ့လာခရေရ
ပညာေၾကးပါ"လို႔ ျပန္ေျပာလိုက္ပါလီေရ။

ပညာတတ္သူနန္႔ ပညာမတတ္သူစြာ အသက္မြီး ဝမ္း
ေက်ာင္းလုပ္ရစြာမာေလ့ မတူေရပိုင္၊ ပညာတတ္မ်ားေရ
လူအဖြဲ႕နန္႔ ပညာတတ္မဟိေရလူ႔အဖြဲ႕ေလ့ အလြန္ပင္
ကြာျခားပါေရ။

ပညာတတ္သူက မပင္မပမ္းဘဲ အသက္မြီးရေရ။
ပညာမတတ္သူက ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းစြာ အသက္မြီးရေရ။
ပညာတတ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ႐ွိတန္းသို႔ေရာက္ပနာ၊
ပညာမတတ္ေရလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ေအာက္က်ေနာက္က်
မ်က္ႏွာငယ္ရေရ။

ရခိုင္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအနီနန္႔ေလ့ အသိပညာသွ်င္၊
အတတ္ပညာႀကီးတိအျဖစ္နန္႔ မိမိ႐ို႕ ရခိုင့္လူ႔အဖြဲ႕
အစည္းကို ျမႇင့္တင္ႏိႈင္ကတ္ပါစီ။ သာစြေလ.......။

သာလီစြပါ